Praca nad rozwojem samodzielności dzieci jest trudnym i odpowiedzialnym zadaniem, które powinno być wypełniane z zaangażowaniem zarówno w przedszkolu i w rodzinie. Wychowanie do samodzielności jest procesem, który biegnie drogą indywidualnego rozwoju, prowadzącą do kontroli nad własnym życiem i niezależności. Zanim to się stanie, dziecko musi przejść długą i często trudną drogę. Dorośli powinni w mądry sposób towarzyszyć dziecku w tej wędrówce. Najważniejsze by tworzyli przestrzeń do działań, zachęcali, wspierali, a tylko wtedy jeśli to konieczne pomagali
Zalecenia dotyczące wspierania samodzielności dzieci:
* Stwórz bezpieczną przestrzeń wokół dziecka, która pozwoli mu rozwijać samodzielność. Zapewnij różnorodność doświadczeń, wyznaczaj obowiązki i powierzaj role wymagające wykazania się samodzielnością (np. przygotowanie kanapek, wybór ubioru, organizacja zabawy). Daj dziecku swobodę, ale określ ważne zasady i wyznacz granice.
*Zachęcaj do podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów, zezwalaj na samodzielność i motywuj do działania. Nie wyręczaj dziecka, ucz odpowiedzialności za podejmowane zadania.
*Pomagaj tylko wtedy, kiedy to konieczne, dziecko wyręczane szybko uczy się tego, że ktoś zrobi coś lepiej i szybciej, dlatego przestaje wykazywać inicjatywę.
*Daj dziecku czas – każde potrzebuje innego, bądź cierpliwy – dziecko potrzebuje wielu prób, toleruj przejściowy bałagan.
*Pozwalaj popełniać błędy, pozwól dziecku na poznanie swoich możliwości i ograniczeń. Wspieraj w razie porażki, namawiaj do kolejnych prób, nie odbieraj nadziei, przypominaj dziecku jego sukcesy i emocje z nimi związane.
*Zauważaj i doceniaj wysiłki dziecka, chwal każdy przejaw jego samodzielności i inicjatywy. Unikaj ogólnikowych ocen i pouczania, udzielaj konkretnych informacji, proponuj dziecku wybór i zaakceptuj go.
*Pamiętaj, że dzieci nieśmiałe, z zahamowaniami potrzebują więcej czasu i większej zachęty do kolejnych prób, czasem wykonuj zadanie wspólnie z dzieckiem.
*Wdrażając dziecko do samodzielności, wykorzystuj zabawę jako podstawową i naturalną formę aktywności dzieci w wieku przedszkolnym.
*Rozpoczęcie nauki w szkole jest ważną próbą dziecięcej samodzielności i zaradności, która warunkuje udaną adaptację do warunków szkolnych.
Pamiętaj! Edukacja ku samodzielności to wspieranie działań dziecka, to stopniowe wycofywanie się z pomocy dorosłego, to zachęcanie do własnych, śmiałych poczynań. Nie oznacza to pozostawiania dziecka bez opieki i wsparcia. Wręcz przeciwnie, dziecko musi mieć świadomość, że zawsze i w każdej sytuacji może liczyć na pomoc dorosłego. Wychowanie do samodzielności jest drogą indywidualnego rozwoju, prowadzącą do kontroli nad własnym życiem, jest edukacją nastawioną na proces rozwojowy.
Z samodzielnego dziecka wyrośnie samodzielny i niezależny dorosły, który lepiej poradzi sobie w życiu.
źródło: www.czasopismoippis.up.krakow.pl