Oddychanie to naturalna, niezbędna do życia czynność fizjologiczna. Na co dzień nie poświęcamy większej uwagi temu, w jaki sposób oddychamy. Często dopiero katar i zatkany nos przypominają nam, jak ważny jest drożny nos, a dzięki niemu możliwość swobodnego pobierania powietrza.
Małe dzieci w wieku niemowlęcym często oddychają ustami, co nie powinno dziwić. Stale otwarta buzia u przedszkolaka powinna zaniepokoić czujnego rodzica. Prawidłowe oddychanie jest niezwykle ważne, ze względu choćby na równowagę mięśniową w jamie ustnej. Gdy dziecko oddycha przez usta, jego nos nie filtruje powietrza, a język zaczyna pracować inaczej. Pojawiają się problemy z mową, połykaniem oraz spożywaniem jedzenia. U wielu dzieci oddychających właśnie w ten sposób zauważa się wady zgryzu oraz wymowy, bezdech senny, a nawet nieprawidłowości w strukturze kostnej twarzy. Powietrze pobierane przez buzię nie zostaje oczyszczone, nawilżone i ogrzane, jak to się dzieje w przypadku oddychania przez nos. Oddychanie torem ustnym osłabia śluzówkę, wysusza ją i podrażnia. Wirusy i bakterie mają wówczas ułatwione zadanie i dziecko po raz kolejny zapada na infekcję górnych dróg oddechowych.
Warto przyjrzeć się więc nawykom dziecka, zarówno w czasie spożywania posiłków, zabawy, jak i snu. Nie można bowiem pomylić odruchu otwierania ust w czasie zabawy, a rozchylania ust ze względu na problemy zdrowotne, które wiąże się z konsekwencjami. Nie należy też bagatelizować objawów, bo od szybkiej diagnozy i wprowadzenia właściwego leczenia, zależy zdrowie dziecka
Przyczyn oddychania przez usta może być wiele. Najczęściej występujące to: przerost trzeciego migdałka, zaburzenia rozwojowe w jamie ustnej, alergia, nawyk z dzieciństwa/ssanie kciuka, zbyt krótkie wędzidełko, skrzywienie przegrody nosowej lub ukształtowanie nawyku oddychania przez usta na skutek długotrwałej niedrożności nosa.
Konsekwencje nieprawidłowego oddychania:
1. Wady wymowy – niedomknięta buzia u dziecka powoduje, iż język przyjmuje nieprawidłową pozycję w jamie ustnej. Zamiast spoczywać na podniebieniu, zajmuje niską pozycję – leży na dnie jamy ustnej. Nawyk ten utrudnia pionizację języka, która jest nieodłącznym elementem do nauki takich głosek jak: „l”, „sz”, „ż”, „cz”, „dż”, oraz „r”. język leżący bezwładnie na dnie jamy ustnej często „ucieka” pomiędzy zęby i w efekcie możemy mieć do czynienia z seplenieniem międzyzębowym.
2. Zaburzona symetria twarzy – bardziej płaska twarz, opadające powieki, asymetria, cofnięta żuchwa, opadnięcie dolnej wargi.
3. Niedotlenienie – dziecko śpiące z otwartą buzią może mieć problem z zaburzeniami snu, bezdechem sennym, niedotleniem mózgu, nadwagą, trudnością w koncentracji, kłopotami w szkole, obniżoną odpornością, przewlekłym zmęczeniem, schorzeniami kardiologicznymi, nieprawidłową postawą.
4. Wady zgryzu – zgrzytanie zębami, wychylanie się zębów, suchość jamy ustnej, stany zapalne dziąseł, próchnica, zaawansowane wady zgryzu, jak: tyłozgryz, tyłożuchwie, zgryz otwarty
Ze względu na szereg pojawiających się u dziecka komplikacji wywołanych oddychaniem przez usta, warto jak najszybciej zdiagnozować przyczynę takiego zachowania. W pierwszej kolejności trzeba udać się do stomatologa, który oceni czy dziecko ma prawidłowy zgryz, potem warto udać się także do pediatry, który skieruje dziecko do laryngologa, logopedy oraz do alergologa. Pełna diagnostyka pozwoli wykryć przyczynę nieprawidłowości, a szybka interwencja uchroni dziecko przed poważnymi konsekwencjami.