Wpływ wędzidełka podjęzykowego na zdolność artykulacji niektórych głosek.

         W jamie ustnej występują dwa wędzidełka: wargowe i podjęzykowe. W prawidłowej pracy języka szczególną rolę odgrywa wędzidełko podjęzykowe. „ Jest to miękki twór włóknisty, pokryty błoną śluzową, łączący w linii środkowej dolną powierzchnię języka z dnem jamy ustnej ‘’. Czasami zdarza się, że jest zbyt krótkie ( ankyloglosja ) i wtedy ogranicza ruch języka i nieprawidłową realizację takich głosek jak: t, d, n, l, r, sz, ż, cz, dż, których wymowa wymaga uniesienia czubka języka do górnego wałka dziąsłowego.

Skrócone wędzidełko podjęzykowe prowadzi do:

– zaburzenia ssania

– nieprawidłowego połykania i żucia

–  nadmiernego ślinienia

– rozwoju chorób przyzębia

– wad zgryzu ( np.: zgryz otwarty )

– wad mowy takich jak: seplenienie międzyzębowe, rotacyzm.

Jak rozpoznać, że dziecko ma zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe?

         U niemowląt problem skróconego wędzidełka można zaobserwować już podczas pierwszych prób  karmienia piersią. Maluch unosi językiem brodawkę , dociska ją do wałka dziąsłowego, wytłacza z niej pokarm  i przesuwa go do połknięcia. Krótkie wędzidełko uniemożliwia sprawne pobranie pokarmu, ssanie jest wtedy nieefektywne, dziecko często płacze podczas karmienia i może słabiej przybierać na wadze.                                                                                                                                 W przypadku dzieci starszych rodzic może poprosić dziecko ,aby dotknęło językiem do brody, do nosa- jeśli ma z tym duży problem a końcówka języka przybiera kształt serca zamiast owalu ,to może podejrzewać ,że wędzidełko jest skrócone.

Kiedy podcinać a kiedy ćwiczyć?

        Decyzja o podcięciu wędzidełka powinna być poprzedzona konsultacją logopedyczną.  Logopeda oceni, czy i w jakim stopniu skrócone wędzidełko  będzie miało wpływ na prawidłowy rozwój mowy oraz konsultacją lekarską( laryngolog, foniatra lub chirurg ),na której lekarz oceni budowę, ruchomość języka i wędzidełka . Następnie dobierze odpowiednią metodę podcięcia skróconego wędzidełka.      Warto pamiętać, że jest to zabieg  bezbolesny, wykonywany w znieczuleniu miejscowym i trwa kilka minut.                                                                                                                                                                        

W przypadku nieznacznego skrócenia wędzidełka można próbować wyćwiczyć mięśnie języka. Ćwiczenia  nie spowodują, że wędzidełko rozciągnie się , wydłuży. Można jedynie nieco poprawić ruchomość samego języka ,ale nie osiągnie on pełnej sprawności. Dlatego w większości przypadków zalecane jest jak najwcześniejsze podcięcie.                                                                                                      Sam zabieg podcięcia czyli frenotomii nie usprawni języka. Trzeba wykonywać ćwiczenia, które powinno rozpocząć się po 3 dniach od wykonania zabiegu.

Propozycje ćwiczeń języka ( jama ustna powinna być otwarta ):

– unoszenie przez dziecko języka do podniebienia i opuszczanie na dno jamy ustnej

– dziecko liże językiem podniebienie

– szybko dotyka i odrywa czubek języka od różnych miejsc na podniebieniu

– kręci językiem na dnie jamy ustnej

– dotyka czubkiem języka dolnych i górnych zębów

– podwija przód języka za dolnymi zębami i wywija za górnymi zębami

– unosi szeroki język do górnego wałka dziąsłowego

– zlizuje krem z górnych dziąseł

– naśladuje ssanie cukierka

– dziecko kląska jak konik

– unosi język do górnego wałka dziąsłowego i wypowiada ttt wolno a następnie szybko

– unosi język do górnego wałka dziąsłowego i wypowiada ddd wolno a następnie szybko

– unosi język do górnego wałka dziąsłowego i wypowiada td oraz tdn

– wypycha językiem policzki

– mlaska językiem.

opracowała : logopeda Irena Pacześna

Bibliografia :

  1. Otolaryngologia dziecięca, red. Kossakowska E. W-wa 1994
  2. Gruba J. Lampart-Busse M. ‘’Wybrane zagadnienia logopedyczne cz.IV  J, L, R, Gliwice 2005                                                                                                                                                                         
Elżbieta Łukomska