2-3 rok życia
Słyszenie i rozumienie:
rozróżnia przeciwieństwa (choć -stój, nie ma-jest); wykonuje bardziej złożone instrukcje (weź misia i chodź do mamy); wskazuje części ciała;
Mowa:
nazywa większość przedmiotów znanych z otoczenia (może przy tym popełniać błędy typu „ludź” zamiast „człowiek”); wymawia poprawnie coraz więcej głosek (wszystkie samogłoski oraz spółgłoski: m, n, b, p, d, t, ł, j, k, g, l); trudne głoski może zastępować łatwiejszymi (zamiast „szalik” – salik, sialik); pytane podje swoje imię; pyta, stosuje przeczenia, zaczyna używać liczby mnogiej;
3-4 rok życia
Słyszenie i rozumienie:
reaguje na głos z innego pokoju i komunikaty z radia lub telewizji; potrafi odróżnić mowę zniekształconą od prawidłowej „sanki-sianki”.
Mowa:
jest rozumiana przez osoby obce; buduje coraz dłuższe zdania; coraz więcej pyta, odpowiada na proste pytania (kto?, co?, gdzie?, z kim?, w czym?); często upraszcza najtrudniejsze głoski (sz, ż, cz, dż, r); zwykle mówi płynnie, czasem mogą pojawić się zawahania, powtórzenia dźwięków, sylab, wyrazów, przeciągania głosek, tzw. rozwojowa niepłynność mowy.
4-5 rok życia
Słyszenie i rozumienie:
z uwagą słucha prostego opowiadania i potrafi odpowiedzieć na pytania związane z treścią; rozumie komunikaty wypowiadane przez osoby obce.
Mowa:
zadaje bardzo dużo pytań; może wymawiać najtrudniejsze głoski (sz, ż, cz, dż, r); buduje bogate zdania – używa coraz więcej przymiotników; potrafi opowiedzieć prostą historyjkę; stosuje podstawowe reguły gramatyczne, choć czasem jeszcze je myli;
6-7 rok życia
Słyszenie i rozumienie:
Rozumie trudniejsze instrukcje (np. Klaśnij w dłonie a potem połóż ręce na kolanach); potrafi wysłuchać dłuższego opowiadania, bajkę, rozumie morał; rozumie określenia typu: pod, na, obok; prawidłowo interpretuje znaki symboliczne;
Mowa:
mowa jest wyraźna i poprawna, prawidłowo wymawia wszystkie głoski języka polskiego; poprawnie buduje zdania – stosuje reguły gramatyczne; potrafi odpowiedzieć na bardziej złożone pytania, odpowiada używając zdań złożonych; potrafi powiedzieć, co widzi na ilustracji, opowiada bajki; potrafi porozmawiać z osobą obcą nie odbiegając od tematu; używa słów określających stosunki przestrzenne i nazywa podstawowe figury geometryczne.
Opracowanie I. Pacześna