Mamo, Tato – pochwal mnie!

Już dawno udowodniono, że w procesie wychowania chwalenie jest dużo bardziej skuteczne niż karanie. Dziecko nagradzane i chwalone stara się być jeszcze lepsze! Stale krytykowane dochodzi do wniosku, że jego wysiłki i tak nie mają sensu, skoro rodzice okazują mu jedynie niezadowolenie. Dzieci obraz własnej osoby budują w dużej mierze na podstawie tego, co usłyszą na swój temat od innych, zwłaszcza ważnych dla nich osób czyli rodziców i opiekunów. Każde dziecko można za coś pochwalić, w każdym dostrzec coś dobrego. Chwaląc dziecko:
– budujemy w nim szacunek do samego siebie,
– rozwijamy w nim odwagę,
– dajemy poczucie bezpieczeństwa,
– budujemy wiarę we własne możliwości
– pomagamy dziecku w kształtowaniu samooceny

 O czym powinien pamiętać chwalący rodzic:

  • Twoje dziecko robi mnóstwo rzeczy wartych pochwały, zauważ je!
  • Chwal uczciwie, nie kłam. Jeżeli uważasz, że dziecko mogłoby lepiej namalować kota, pomiń ten element. Powiedz, że najbardziej podobają cię się kwiaty na łące lub niebo. Wybierz te elementy, które rzeczywiście cię zachwyciły. Malec potrafi wyczuć fałsz, dlatego skup się na prawdziwych komunikatach.
  • Pod przykrywką pochwały nie przemycaj krytyki. Unikaj więc sformułowania typu „no proszę, jednak potrafisz malować nie wychodząc za linie”.
  • Pamiętaj aby docenić nie tylko efekt końcowy, ale i pracę  jaką dziecko włożyło w jego osiągnięcie. Zauważ postęp i pochwal, warto powiedzieć  dziecku „podoba mi się, jak bardzo się starałeś!”. To dla niego ważne, nie zostanie z poczuciem „no i co, że się starałem, skoro nie wyszło?”.
  • Dziecko ma prawo do niepowodzenia. Nadmierne chwalenie, zachwycanie się jego talentami, sukcesami, przesadny entuzjazm, przyniesie efekt odwrotny do zamierzonego. Dziecko może czuć dużą presję, myśleć, że nie ma prawa do błędu, bać się porażki.
  • Chwal osiągnięcia ważne i trudne dla dziecka, aby wspierać jego samodzielność. Przyglądajmy się momentom, w których dzieciom na czymś wyjątkowo zależy. Zwłaszcza wtedy potrzebują one podkreślenia tego, co im się udało. Ponadto przekażemy im w ten sposób informację, że szanujemy ich potrzeby.  
  • Nie chwal wszystkiego bezkrytycznie. Ponadto pochwała powinna też być  proporcjonalna do wieku i umiejętności dziecka.
  • Pamiętajmy o tym, że wszyscy chcemy być traktowani uczciwie. Z czasem dzieci same rozpoznają, co jest warte pochwały, a co nie. Wspomogą je w tym także inne osoby, które mogą oceniać ich dzieła krytyczniej niż rodzice. Jeśli w takiej sytuacji rodzice będą próbowali wmówić, że wszystko, co dziecko robi, jest najlepsze na świecie, pochwały stracą swoją wartość.

Jak formułować pochwałę, gdy wymaga tego sytuacja? Po prostu powiedz konkretnie, co spodobało Ci się w zachowaniu dziecka, będzie miało ono jasność, czym zasłużyło sobie na pochwałę. Tak zwyczajnie uśmiechnij się, pogłaszcz po głowie, przytul. Powiedz „Świetnie!” lub „Wspaniale!”. Proste gesty i słowa działają o wiele skuteczniej, są naturalne, niewymuszone i mają największą siłę przekazu.





GRAŻYNA DOBOSZ