Poczucie własnej wartości to poczucie godności, niepowtarzalności, świadomości bycia kimś ważnym. To również prawo do szczęścia i miłości. To miłość dla siebie i własnego ciała. To zakodowane w podświadomości pozytywne informacje na własny temat. Wiele czynników wpływa na budowanie się poczucia własnej wartości. Oprócz predyspozycji genetycznych, znaczącą rolę ma wychowanie. Badania pokazują, że największym źródłem poczucia własnej wartości są rodzice, którzy podczas codziennych kontaktów z dzieckiem modelują jego poczucie własnej wartości.
Ważne, by rodzice wychowywali dzieci z szacunkiem i miłością, dawali dziecku odczuwać swoją życzliwość i akceptację. Rodzice, którym zależy na budowaniu poczucia wartości u dziecka:
- chwalą swoje dziecko za konkretną rzecz, zachowanie czy umiejętność, nazywają to, co widzą w danym momencie, bezpośrednio po zaobserwowanym zachowaniu
- wytyczają granice
- interesują się swoim dzieckiem, obserwują je, wskazują kierunki działania zgodne z zainteresowaniami i predyspozycjami dziecka, pamiętają, że dziecko powinno realizować swoje marzenia, nie rodzica!
- nie porównują swojego dziecka z innymi dziećmi, chwalą je przy innych, doceniają, nie krytykują, mówią dobrze na jego temat
- nie poprawiają po dziecku, pozwalają mu na samodzielność, najpierw docenią to, co zrobiło, dopiero potem zaproponuj coś jeszcze, np. Widzę, że pozbierałeś klocki po zabawie, brawo, jesteś pracowity. Sprzątnij z podłogi jeszcze książki. Zamiast mówić: Dobrze, że pozbierałeś klocki, ale zapomniałeś o książkach. Nie mówią, ALE po pochwale”!
- stawiają przed dzieckiem nowe wyzwania, pamiętają jednak, aby nie przekraczały one jego możliwości, nie frustrowały i nie zniechęcały dziecka !
Takie zachowania budują postawę daleką od poczucia bezradności, przejawiającą się wiarą we własne możliwości i kompetencje. Wytwarzają nastawienie przejawiające się w zdaniu: “mogę sobie poradzić, potrafię”. Dziecko ucząc się i doświadczając nowych wyzwań, ma szansę odnosić sukcesy. Ważną rolą rodziców jest wzmacnianie w dziecku wszystkiego tego, co pozytywne.
W procesie uczenia się i doświadczania nowych sytuacji naturalne są również porażki i pojawiające się w dziecku uczucie bezradności. Dziecko w takich momentach bardzo potrzebuje wsparcia i akceptacji rodziców. Okazane w takich sytuacjach zrozumienie dla trudności, brak ocen, ośmieszania, pokazanie, że celem nie jest bycie perfekcyjnym, bardzo pomaga dziecku w budowaniu poczucia własnej wartości.
Ktoś powiedział, że „aby wierzyć w siebie, muszę najpierw mieć kogoś, kto uwierzy we mnie”. Dlatego rodzicu, uwierz w swoje dziecko i pozwól mu tego doświadczyć, a wtedy ono samo zacznie w siebie wierzyć!
Literatura:
- Majewska- Opiełka „ Wychowanie do szczęścia”, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2010
- N. Branden „ Sześć filarów poczucia własnej wartości”, Wydawnictwo Feeria, Łódź 2012